Tiêm kích F-16 do Mỹ chế tạo đã được chuyển giao cho Ukraine (Ảnh minh họa: FT/AFP).

Nga không ngờ máy bay chiến đấu F-16 lại hiệu quả như vậy

Sau khi Ukraine được một số đối tác phương Tây chuyển giao tiêm kích F-16 (biến thể F-16AM), Nga đã tăng cường hệ thống phòng không tiền tuyến bằng các hệ thống tên lửa phòng không hiện đại như S-300/350/400 và máy bay chiến đấu hạng nặng Su-35S, tập trung vào việc đánh chặn và tấn công bất kỳ chiếc F-16 nào dám tiếp cận khu vực tiền tuyến.

Quân đội Nga có lợi thế gấp nhiều lần so với đối thủ về số lượng máy bay chiến đấu, tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình, và áp đảo về số lượng tên lửa phòng không tầm trung và tầm xa.

Họ liên tục nhắm mục tiêu vào các căn cứ không quân, nhà chứa và xưởng sửa chữa máy bay của Ukraine, nhiều nơi bị đánh đi đánh lại nhiều lần. Trong điều kiện bình thường, 20 hoặc 30 chiếc F-16 khó có thể tồn tại quá 6 tháng.

Tuy nhiên, Nga có lẽ không ngờ rằng các máy bay chiến đấu F-16 Ukraine, thuộc biên chế của Phi đoàn 107, chẳng những không bị xóa sổ, mà còn ngày càng hoạt động tích cực hơn.

Theo một đại diện của Không quân Ukraine, máy bay chiến đấu F-16 do các nước phương Tây cung cấp hiện chiếm khoảng 80% tổng số phi vụ chiến đấu của họ.

Chiến thuật và kỹ thuật được Ukraine sử dụng đang ngày càng phát triển, nhiệm vụ chính của chúng là hoạt động như máy bay phòng không ở hậu phương, bảo vệ các nhà máy điện và cơ sở năng lượng.

F-16AM, tận dụng tầm bay xa, tốc độ cao và hiệu suất tuyệt vời ở độ cao thấp và trung bình, đã đánh chặn thành công nhiều UAV tấn công tầm xa Geran-2 và Geran-3 của Nga trên vùng trời miền Trung và miền Tây Ukraine.

Chúng sử dụng radar để phát hiện và bám sát UAV Nga, sau đó bay ở độ cao thấp đến trung bình để khai hỏa pháo 20mm, bắn hạ mục tiêu ở cự ly gần.

F-16AM cũng được Ukraine triển khai để đánh chặn tên lửa hành trình của Nga. Trong một trận chiến gần đây, chúng đã sử dụng tên lửa không đối không AIM-9 Sidewinder để đánh chặn 10 tên lửa hành trình đối phương. Thành tích nổi bật nhất diễn ra vào ngày 20 và 21/9, khi 32 tên lửa hành trình Nga được cho là đã bị bắn hạ.

Theo phía Ukraine, trong gần một năm qua, các máy bay chiến đấu F-16AM của họ đã bắn hạ hơn 1.300 tên lửa hành trình và UAV đối phương.

Đặc biệt, vào tháng 6 năm nay, một chiếc F-16 phóng tên lửa không đối không dẫn đường bằng radar chủ động AIM-120 AMRAAM, bắn hạ một máy bay chiến đấu Su-35S của Nga. Tuy nhiên, không có bằng chứng trực quan cho việc này.

Trong nhiệm vụ phòng không, mỗi máy bay chiến đấu F-16AM có thể mang theo 6 tên lửa không đối không AIM-9 Sidewinder và hàng trăm viên đạn pháo 20mm.

Về mặt hoạt động tấn công mặt đất, trong hơn một năm, F-16AM Ukraine đã thực hiện hơn 300 phi vụ ném bom dẫn đường chính xác vào các mục tiêu mặt đất của Nga.

Để thực hiện các nhiệm vụ yểm trợ hỏa lực tiền tuyến, F-16AM sẽ được trang bị 4 quả bom lượn GBU-39SDB, 2 tên lửa AIM-9L Sidewinder và 2 tên lửa AIM-120C AMRAAM, cho phép chúng thực hiện cả các hoạt động không chiến và tấn công mặt đất.

F-16 Ukraine đối đầu với Su-35 Nga (Ảnh minh họa: Growling Sidewinder).

F-16 của Ukraine tránh được các cuộc tấn công của Nga thế nào?

Theo thông tin của Nga, Không quân Ukraine đã mất 4 chiếc F-16AM trong hơn một năm. Hai chiếc bị rơi do lỗi của phi công khi tấn công UAV của Nga, một chiếc bị tên lửa phòng không Ukraine bắn nhầm. Chiếc còn lại đang bay ở độ cao cực thấp, cách biên giới tỉnh Sumy 30km, thì bị một máy bay chiến đấu Su-35S của Nga khóa mục tiêu và bị hệ thống phòng không S-300/400 bắn hạ.

Trong số các phi công F-16 Ukraine thiệt mạng khi làm nhiệm vụ, có Maxim Ustmyen, 29 tuổi và Pavlo Ivanov, 26 tuổi.

Vậy Không quân Ukraine né tránh các cuộc tấn công chính xác bằng cách nào? Theo truyền thông Ukraine, máy bay chiến đấu F-16 của họ thường cất cánh vào ban đêm từ đường cao tốc, hoặc từ các sân bay nhỏ, thậm chí là sân bay dã chiến.

Tuy nhiên, Không quân Ukraine đang phải đối mặt với các cuộc tấn công liên tục, bất ngờ và chính xác từ Nga trên chiến trường. Các phi đội F-16 được yêu cầu hoạt động khẩn trương hơn, sử dụng các sân bay nhỏ, dã chiến, và áp dụng chiến thuật triển khai phân tán máy bay, cất cánh ban đêm và cơ động nhanh.

Khi có cảnh báo về các cuộc tấn công bằng tên lửa và UAV của Nga, phi hành đoàn mặt đất được hướng dẫn đẩy nhanh việc tiếp nhiên liệu và trang bị vũ khí với mục tiêu là đưa F-16 xuất kích trước khi tên lửa Nga bay đến.

Khi công tác chuẩn bị mặt đất hoàn tất, phi công lên máy bay và F-16 được đưa vào vị trí sẵn sàng và chỉ cần có lệnh là lao vút lên bầu trời thực hiện nhiệm vụ đánh chặn phòng không.

Sau khi F-16 cất cánh, Không quân Ukraine chia đội đảm bảo kỹ thuật mặt đất thành nhiều nhóm và đưa họ bằng xe tải đến các sân bay tạm thời, nơi có thể là điểm hạ cánh, bố trí trên khắp miền Trung và miền Tây Ukraine, hoặc thậm chí dọc theo các xa lộ.

Máy bay chiến đấu F-16 Ukraine không cất cánh và hạ cánh tại một sân bay duy nhất. Mỗi phi hành đoàn mặt đất phân tán gồm nhiều nhóm, có thể hỗ trợ việc cất cánh của nhiều máy bay chiến đấu F-16 cho các nhiệm vụ chiến đấu qua đêm từ một số sân bay nhỏ, dã chiến.

Mặc dù Không quân Ukraine hiện chỉ có không quá 30 chiếc F-16AM, nhưng hiệu quả chiến đấu đã vượt quá số lượng máy bay chiến đấu Su-27 và MiG-29 mà họ ban đầu sở hữu. Rõ ràng, với chiến thuật “biết người, biết ta”, F-16 Ukraine đã gây nhiều khó khăn cho Nga.