Sau 1.185 ngày và 9 lần hoãn phiên tòa, vụ án "đầu độc thú cưng" đầu tiên ở Trung Quốc đã công khai phán quyết vào 11/12.

Người đàn ông họ Trương, 65 tuổi, bị kết án 4 năm tù với tội danh nghiêm trọng là "cố ý phát tán chất độc hại".

Chủ của chú chó Papi bị độc chết chắp tay chờ đợi tại cổng tòa vào ngày tuyên án. Ảnh: CNR

Tháng 9/2022, một vụ đầu độc thú cưng xảy ra tại khu dân cư ở quận Triều Dương, Bắc Kinh. Chú chó giống West Highland White Terrier 13 tuổi tên "Papi" chết vì trúng độc, cùng bị hại còn có nhiều chó nhà và hai con mèo hoang. Tổng cộng 9 con chó lần lượt chết sau khi ăn vụn thịt gà có tẩm Natri Fluoroacetat - chất cực độc thường có trong thuốc diệt chuột.

Các nghiên cứu cho thấy, việc nuốt phải, thậm chí chỉ ngửi hoặc liếm một lượng nhỏ Natri Fluoroacetat cũng có thể gây tử vong cho động vật và cả con người.

Những chủ nuôi phẫn nộ đồng loạt báo cảnh sát. Cuộc điều tra cho thấy địa điểm đầu độc nằm cạnh sân chơi trẻ em trong khu dân cư. Thông qua camera giám sát và lời khai của nhân chứng, cảnh sát xác định người đàn ông họ Trương, cư dân sống ở khu dân cư, là kẻ đầu độc và tìm thấy bằng chứng về chất độc trong nhà ông ta.

Trương thú nhận thực hiện hành vi trả thù vì bất mãn với việc chó cưng trong khu dân cư gây mất trật tự, phóng uế khắp nơi, và vì cháu gái ông ta không thích chó. Trương khẳng định chỉ đầu độc động vật, nằm trong phạm vi bồi thường dân sự, nói "cùng lắm thì trả tiền để giải quyết vấn đề".

Ban đầu, cảnh sát lập hồ sơ vụ án về tội "cố ý phá hoại tài sản", nhưng sau khi điều tra, vụ án đã được nâng cấp thành án hình sự về tội "cố ý phát tán chất nguy hiểm". Tội danh này là một trong 8 tội nghiêm trọng nhất trong luật hình sự Trung Quốc, bên cạnh các tội cố ý giết người, hiếp dâm, phóng hỏa và buôn bán ma túy.

Tại sao vụ án lại được xếp vào loại nghiêm trọng như vậy? Viện kiểm sát đưa ra 3 luận điểm: Thứ nhất, địa điểm xảy ra vụ đầu độc rất nguy hiểm; tủ nhận hàng chuyển phát nhanh của khu dân cư chỉ cách khu vui chơi trẻ em vài bước chân, camera giám sát cho thấy có trẻ em nhặt đồ ăn rơi trên mặt đất.

Thứ hai, hành vi đầu độc rất ác liệt, camera giám sát cho thấy Trương ba lần rải các chất đáng ngờ, đồng thời, thuốc trừ sâu cực độc trộn vào thức ăn cho thú cưng là loại chất độc bị nhà nước nghiêm cấm và có thể gây tử vong.

Thứ ba, thái độ của Trương tại tòa rất tệ và từ chối bồi thường thiệt hại kinh tế, đây là tình tiết tăng nặng.

Sau khi cân nhắc tất cả yếu tố, tòa án tuyên phạt Trương 4 năm tù, cao hơn mức 3 năm mà viện kiểm sát đề nghị. Trương đã đệ đơn kháng cáo lên tòa cấp cao.

Chủ của Papi bỏ việc, dành ba năm theo đuổi vụ kiện để "báo thù" cho chó cưng. Ảnh: Xiaohongshu

Những năm gần đây, các xung đột và tranh chấp phát sinh từ "quy tắc ứng xử khi nuôi thú cưng" liên tục xuất hiện.

Thị trường thú cưng của Trung Quốc đã vượt quá 300 tỷ nhân dân tệ, với hơn 180 triệu con chó và mèo. Chi tiêu trung bình hàng năm cho mỗi thú cưng gần 6.000 nhân dân tệ, và số lượng chó mèo nhiều gấp đôi số trẻ em dưới 4 tuổi. Tuy nhiên, nhiều chủ nuôi thú cưng kém văn minh gây bức xúc cho người xung quanh.

Năm 2022, Thành Đô xảy ra một số vụ đầu độc chó bằng các chất có độc tính thấp và dao cạo. Năm 2024, Vũ Hán xảy ra vụ 14 thú cưng bị đầu độc trên đường phố. Tháng 11/2024, hơn 40 con chó bị đầu độc ở Quảng Châu.

Trước tình hình đó, những quan điểm trái chiều giữa một bên ủng hộ xử phạt nghiêm khắc và một bên cho rằng "bị đầu độc là đáng đời" ngày càng gay gắt.

Trong Bộ luật Dân sự, thú cưng được phân loại là "tài sản", thuộc phạm trù quyền sở hữu. Thực tế, chủ nuôi thường coi thú cưng như thành viên trong gia đình; giá trị tình cảm của chúng là vô hình, ngay cả cái chết bất ngờ của một con vật cưng cũng có thể gây ra tổn thương tinh thần nghiêm trọng. Đó là lý do chủ nuôi của Papi đã bỏ việc và dành ba năm nghiên cứu luật hình sự để theo đuổi vụ kiện này nhằm "báo thù" cho thú cưng.

Dù có luật bảo vệ động vật hoang dã, gia súc và động vật thí nghiệm, Trung Quốc hiện chưa có luật nào rõ ràng cấm hành vi ngược đãi động vật nói chung. Các luật sư và chuyên gia cho rằng cần nỗ lực thiết lập các tiêu chuẩn đánh giá pháp y đối với vật nuôi.

Trong vụ án này, phán quyết của tòa án Bắc Kinh được cho là đã mang lại bước đột phá trong việc giải quyết những hạn chế của luật pháp hiện hành, tôn trọng "quyền được sống của động vật", thể hiện sự công bằng và lòng trắc ẩn của pháp luật.