Mikel Arteta và những cầu thủ thuận chân trái trong đội hình hiện tại của Arsenal. Ảnh: Telegraph

Pablo Mari khó có thể xem là một cầu thủ quan trọng trong hai năm gắn bó với đội chủ sân Emirates. Trung vệ người Tây Ban Nha chỉ ra sân vỏn vẹn 22 lần từ 2020 đến 2022, và trong thời gian đó, anh không để lại được dấu ấn đáng kể nào trong màu áo Arsenal.

Tuy nhiên, cầu thủ hiện đang chơi cho Fiorentina lại đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình tái thiết Arsenal dưới thời Arteta. Thứ nhất, anh là bản hợp đồng đầu tiên của HLV người xứ Basque. Thứ hai, sự gia nhập của anh là khởi đầu cho một hướng đi mới trong đội hình Arsenal.

Kỳ chuyển nhượng đầu 2020, Mari không được Arsenal chiêu mộ vì các chỉ số phòng ngự nổi bật hay thể hình ấn tượng. Arteta mang Mari về vì anh thuận chân trái. Tháng 12/2019, HLV 43 tuổi tiếp quản một đội hình thiếu cân bằng từ Unai Emery, và ngay từ khi nhậm chức, ông đã muốn có một trung vệ thuận chân trái ở trung tâm hàng phòng ngự.

Mong muốn sở hữu những hậu vệ thuận chân trái dần trở thành nỗi ám ảnh với Arteta. Không hài lòng với chỉ Mari, ông tiếp tục chiêu mộ thêm một trung vệ thuận chân trái khác là Gabriel Magalhaes trong kỳ chuyển nhượng hè 2020. Từ đó, ông đã mang về thêm ba trung vệ thuận chân trái khác: Jakub Kiwior (2023), Riccardo Calafiori (2024) và Piero Hincapie (2025). Hiếm HLV nào có sở thích "sưu tầm" nhiều hậu vệ thuận chân trái như Arteta.

Không chỉ hàng phòng ngự, kế hoạch chiêu một những cầu thủ thuận chân trái của Arsenal được mở rộng sang các vị trí khác. Trong 30 cầu thủ không tính vị trí thủ môn được Arsenal mang về dưới thời Arteta, 13 người thuận chân trái, chiếm tới 43%. Đây là một tỷ lệ bất thường, bởi theo thống kê từ báo Anh Telegraph, chỉ 27% cầu thủ ở năm giải đấu hàng đầu châu Âu thuận chân trái.

Trong đội hình trên, riêng Kepa là thủ môn và thuận chân phải.

Với Arsenal, đây là một chiến lược tuyển dụng có chủ đích, và họ hiện là đội có nhiều cầu thủ thuận chân trái nhất trong năm giải VĐQG hàng đầu châu Âu. Thậm chí, Arteta có thể tổ chức một trận nội bộ cân tài cân sức tại trung tâm huấn luyện London Colney với đội hình gồm 10 cầu thủ thuận chân trái đối đầu 10 cầu thủ thuận chân phải.

Nếu chỉ tính riêng đội hình đá chính hiện tại của "Pháo thủ", 44% cầu thủ là thuận chân trái, trong khi con số trung bình tại 19 CLB khác của Ngoại hạng Anh là 27%. Trong cả giải đấu, chỉ tân binh Sunderland là tiệm cận đặc điểm độc đáo này của Arsenal, với 42% cầu thủ thuận chân trái.

Một cầu thủ thuận chân trái mang đến lợi thế đặc biệt ở góc chuyền bóng, và việc sở hữu nhiều cầu thủ dạng này mang đến chiều sâu chiến thuật trong đội hình Arsenal. Ví dụ, một trung vệ thuận chân trái chơi ở nách trái trung lộ thường có khả năng thực hiện những đường chuyền hướng đến phạm vi sân bóng rộng hơn so với một cầu thủ thuận chân phải ở cùng vị trí.

Khi một trung vệ thuận chân trái chuyền bóng đến hậu vệ biên trái, đường cong tự nhiên của bóng sẽ dẫn dắt hậu vệ biên trái tiến lên, dọc theo đường biên. Ngược lại, một đường chuyền từ chân phải sẽ có xu hướng cong về phía đường biên, buộc người nhận phải lùi lại và dễ bị đối phương áp sát.

Còn nếu trung vệ thuận chân phải muốn thực hiện những đường chuyền khác với dải chuyền bóng khác, anh ta sẽ phải xoay chuyển cơ thể và mở thân người khác với tự nhiên, vốn mất thêm thời gian.

"Khía cạnh rất quan trọng", Arteta từng nói về đặc điểm thuận chân trái của Mari năm 2020. "Cậu ấy mang lại sự cân bằng cho những gì tôi muốn xây dựng từ tuyến dưới, mang đến nhiều lựa chọn, nhiều giải pháp hơn, và mở rộng không gian sân đấu hơn".

Pep Guardiola cũng từng đưa ra nhận xét tương tự về vị trí trung vệ. Năm 2020, HLV của Man City nói về trung vệ thuận chân trái Aymeric Laporte như sau: "Cậu ấy giúp việc triển khai bóng nhanh hơn, không phải vì những người khác không thể, mà vì cậu ấy là trung vệ thuận chân trái duy nhất".

Sự ám ảnh của Arsenal với các cầu thủ thuận chân trái lớn đến mức các HLV ở học viện của CLB được giao nhiệm vụ phát triển riêng các trung vệ thuận chân trái từ cách đây vài năm, dẫn đến việc một số cầu thủ thuận chân trái trong hệ thống đào tạo trẻ được chuyển đổi vai trò hoàn toàn khi trưởng thành.

Riêng trong năm qua, "sở thích" của Arteta đã được hưởng lợi từ lò đào tạo của CLB. Các tài năng trẻ từ học viện được đôn lên đội một như Ethan Nwaneri, Myles Lewis-Skelly và Max Dowman đều thuận chân trái. HLV 43 tuổi mô tả đấy là "sự trùng hợp".

Ngoài hàng thủ, Arsenal có các cầu thủ thuận chân trái ở khắp mọi nơi trên sân, từ Martin Odegaard và Mikel Merino ở hàng tiền vệ đến Bukayo Saka và Noni Madueke ở hai cánh trên hàng công. Odegaard chủ yếu chơi ở hành lang phải trong bộ ba tiền vệ, cho phép anh phối hợp với Saka và di chuyển cắt vào trong bằng chân thuận. Saka cũng thích cắt vào trong từ cánh phải theo cách tương tự.

Trong khi, Madueke từng được bố trí ở cánh trái trong một vài trận đấu mùa này khi cả anh và Saka đều lành lặn. Bấy giờ, Arsenal vừa có một tiền đạo cánh "trái kèo" và một tiền đạo cánh "cổ điển", tạo ra những góc tấn công khác biệt và các đường chuyền có quỹ đạo đa dạng.

Calafiori, một trong những cầu thủ có kèo trái đặc biệt của Arsenal, ăn mừng sau khi ghi bàn trong trận thắng Man Utd 1-0 ở sân Old Trafford, Manchester ngày 17/8/2025. Ảnh: Reuters

"Đó là sự cân bằng", Arteta nói. "Một cầu thủ bất kể thuận chân trái hay phải sẽ có xu hướng thực hiện một số đường chuyền theo những hướng nhất định. Khi bạn muốn tấn công vào những không gian cụ thể, bất kể đang chơi 'trái kèo' hay tự nhiên, bóng sẽ tiến đến vùng cấm theo những cách khác nhau, tạo ra những kết nối nhất định. Chiều sâu của đường chuyền khi bạn chơi ở một số khu vực trên sân phụ thuộc vào việc bạn sử dụng chân thuận như thế nào".

Arteta là một HLV quyết định dựa vào logic và dữ liệu, nhưng cũng có thời điểm ông dựa trên cảm xúc và trực giác. Có lẽ, yếu tố thẩm mỹ cũng đóng một vai trò nhất định. Trong bóng đá, từ lâu đã có quan niệm rằng những cầu thủ thuận chân trái thường chơi thanh thoát và đẹp mắt hơn, dù sự khác biệt khó có thể được định lượng bằng minh chứng cụ thể.

"Tôi có ba cậu con trai và hai trong số đó thuận chân trái, điều khá hiếm", Arteta từng chia sẻ. "Nhưng quả thực, những cầu thủ thuận chân trái luôn có những pha xử lý đẹp mắt với quả bóng và họ mang lại điều gì đó khác biệt".