Dường như đang có những sự chia rẽ về quan điểm trong EU liên quan tới việc dùng tài sản Nga để hỗ trợ Ukraine (Ảnh: CEPA).

Italy, Malta và Bulgaria đang ủng hộ Bỉ phản đối kế hoạch của Liên minh châu Âu nhằm sử dụng 210 tỷ euro tài sản nhà nước Nga bị đóng băng để hỗ trợ cho Ukraine, theo một tài liệu nội bộ mà báo Mỹ Politico xem được.

Nếu đây là sự thật, thì sự can thiệp của Rome, quốc gia đứng thứ 3 trong EU xét về dân số và quyền biểu quyết, diễn ra khi chỉ còn chưa đầy một tuần trước cuộc họp then chốt của các lãnh đạo EU tại Brussels, đã làm suy yếu hy vọng của Ủy ban châu Âu (EC) trong việc hoàn tất thỏa thuận về kế hoạch này.

EC đang thúc đẩy các nước thành viên EU đạt được một thỏa thuận tại hội nghị thượng đỉnh Hội đồng châu Âu ngày 18-19/12, theo đó hàng tỷ euro dự trữ của Nga đang được giữ tại ngân hàng Euroclear tại Bỉ có thể được dùng để cho cấp cho Ukraine khoản vay bồi thường.

Chính phủ Bỉ vẫn do dự vì lo ngại họ sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn trả toàn bộ số tiền nếu Nga có biện pháp trả đũa, nhưng tới nay vẫn thiếu một đồng minh mạnh trước hội nghị tháng 12. Mặt khác, Hungary và Slovakia cũng đều bày tỏ sự phản đối với việc EU dùng tài sản Nga hỗ trợ Ukraine, cho rằng động thái này sẽ cản trở nỗ lực hòa bình. 

Giờ đây Italy đã làm thay đổi cục diện ngoại giao bằng cách soạn thảo một tài liệu với Bỉ, Malta và Bulgaria kêu gọi Ủy ban tiếp tục tìm kiếm các phương án khác ngoài việc sử dụng tài sản của Nga để duy trì hỗ trợ cho Ukraine trong những năm tới.

Theo tài liệu, 4 nước này đã đề nghị “Ủy ban và Hội đồng tiếp tục khám phá và thảo luận các phương án thay thế phù hợp với luật EU và luật quốc tế, với các tham số có thể dự đoán được, mang rủi ro nhỏ hơn đáng kể, để giải quyết nhu cầu tài chính của Ukraine, dựa trên một cơ chế cho vay chung của EU hoặc các giải pháp cầu nối".

Các nước này đang ám chỉ tới một Phương án B là phát hành nợ chung của EU để tài trợ cho Ukraine trong những năm tới.

Tuy nhiên, ý tưởng này cũng có vấn đề riêng. Những người phản đối lưu ý rằng nó sẽ làm tăng thêm gánh nặng nợ lớn của Italy và Pháp, và đòi hỏi phải có sự nhất trí hoàn toàn, nghĩa là nó có thể bị chặn lại bởi Thủ tướng Hungary Viktor Orban.

Bốn quốc gia nói trên, ngay cả khi được Hungary và Slovakia ủng hộ, cũng sẽ không thể tạo ra một thiểu số có thể ngăn chặn kế hoạch, nhưng sự phản đối của họ làm suy yếu hy vọng của Ủy ban về việc đạt được một thỏa thuận chính trị vào tuần tới.

Trong khi Thủ tướng cánh hữu Giorgia Meloni của Italy ủng hộ các biện pháp trừng phạt đối với Nga, liên minh cầm quyền do bà lãnh đạo lại chia rẽ trong việc ủng hộ Ukraine. Phó Thủ tướng cánh hữu Matteo Salvini đã ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt chiến sự ở Ukraine.

Theo tài liệu, 4 nước bày tỏ hoài nghi về việc Ủy ban sử dụng quyền khẩn cấp để củng cố các quy tắc trừng phạt hiện tại và duy trì các tài sản của Nga trong tình trạng bị đóng băng vô thời hạn

Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu António Costa ngày 12/12 xác nhận, EU đã đồng ý đóng băng vô thời hạn số tài sản trị giá 210 tỷ euro của Nga. Quyết định này sẽ không còn cần phải gia hạn mỗi 6 tháng nữa.

Mặc dù, 4 nước đã bỏ phiếu ủng hộ động thái này để giữ sự thống nhất trong EU, họ bày tỏ sự cảnh giác với việc châu Âu tiến tới sử dụng trực tiếp các tài sản bị đóng băng đó để giúp Ukraine. 

Cơ chế pháp lý để đóng băng lâu dài này làm suy yếu cơ hội của Kremlin trong việc giành lại tài sản của mình trong thời gian tới, theo các quan chức. 

Tuy nhiên, bốn nước cảnh báo động thái này “có các hậu quả pháp lý, tài chính, thủ tục và thể chế rất sâu rộng có thể vượt ra ngoài trường hợp cụ thể này".