Một tòa án tại thành phố Haikou (tỉnh đảo Hải Nam, Trung Quốc) đã yêu cầu các công ty liên quan đến Xiaomi hoàn trả gấp đôi tiền đặt cọc - tổng cộng 10.000 nhân dân tệ (khoảng 37,2 triệu đồng) - cho một khách hàng.

Quyết định này của tòa án cho thấy đang có những lo ngại về các điều khoản “không công bằng và bất hợp lý” trong hợp đồng mua bán ô tô.

Theo thông tin từ nhóm pháp lý của nguyên đơn, phán quyết được tòa đưa ra sau phiên xét xử hồi đầu tháng 11. Tòa yêu cầu Công ty TNHH Công nghệ Haikou Xiaomi Jingming và Công ty TNHH Công nghệ Xiaomi Jingming phải hoàn trả số tiền trên cho bà Lý (tên đã được thay đổi) trong vòng 10 ngày kể từ khi bản án có hiệu lực.

Luật sư Liu Wei, thuộc Văn phòng Luật sư Strategy Bắc Kinh (chi nhánh Haikou) - đại diện cho bà Lý - xác nhận phán quyết với trang Red Star của Trung Quốc ngày 22/11, đồng thời cho biết hiện chưa rõ Xiaomi có kháng cáo hay không.

Xiaomi đến nay vẫn chưa đưa ra phản hồi chính thức về thông tin này.

Nguồn cơn vụ việc

Ngày 19/7/2024, sau khi lái thử, bà Lý đặt cọc 5.000 nhân dân tệ (18,6 triệu đồng) cho một chiếc SU7 Max màu tím Aurora, giá niêm yết 318.900 nhân dân tệ (gần 1,18 tỷ đồng) thông qua ứng dụng Xiaomi Auto. Đến ngày 16/10/2024, nhân viên Haikou Xiaomi Jingming thông báo xe dự kiến về đại lý vào ngày 24/10/2024. Tuy nhiên, do gặp khó khăn tài chính, bà Lý đề nghị lùi ngày nhận xe.

Chiếc Xiaomi SU7 màu tím Aurora (Ảnh: Xiaomi Auto).

Ngày 22/10/2024, Xiaomi thông báo rằng việc khách hàng lùi lịch nhận xe đồng nghĩa phải sắp xếp lại tiến độ sản xuất. Bà Lý đồng ý, và được thông tin rằng đơn hàng có hiệu lực trong 360 ngày kể từ ngày đặt cọc - trong thời gian đó bà có thể yêu cầu sản xuất bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, nếu quá hạn 360 ngày, đơn hàng sẽ bị hủy và bà sẽ mất khoản cọc vì bị xem là “đơn phương vi phạm hợp đồng”.

Dù đã thống nhất việc lùi sản xuất, ngày 4/12/2024, nhân viên Xiaomi bất ngờ yêu cầu bà Lý thanh toán toàn bộ số tiền 313.900 nhân dân tệ (1,16 tỷ đồng) trong vòng 7 ngày, nếu không đơn hàng sẽ bị hủy và tiền cọc sẽ mất trắng.

Bà Lý phản đối, nhưng ngày 10/12/2024, nhân viên Xiaomi tiếp tục yêu cầu thanh toán, viện dẫn điều khoản trong hợp đồng. 6 ngày sau, Xiaomi tuyên bố bà Lý vi phạm hợp đồng, hủy đơn đặt hàng và giữ tiền cọc. Ngày 21/2/2025, bà được thông báo rằng chiếc xe thực chất đã được sản xuất từ tháng 10/2024, nhưng bị hủy đơn do không thanh toán.

Mọi nỗ lực đòi lại tiền qua đường dây nóng bảo vệ người tiêu dùng và cơ quan quản lý thị trường đều thất bại, buộc bà Lý phải khởi kiện.

Điều khoản “không công bằng và bất hợp lý”

Một yếu tố quan trọng trong phán quyết là tuyên bố công khai của Xiaomi Auto vào ngày 1/5/2024 trong mục “Hỏi đáp số 34”, trong đó hãng khẳng định: “Xiaomi hỗ trợ thanh toán phần còn lại sau khi kiểm tra xe”. Tòa cho rằng đây là cam kết chính thức, là cơ sở quan trọng khiến người tiêu dùng tin tưởng ký hợp đồng.

Tòa án xác định hợp đồng mua xe giữa bà Lý và Xiaomi Haikou là hợp đồng mua bán hợp pháp. Tuy nhiên, việc Xiaomi yêu cầu khách thanh toán đủ tiền trong vòng 7 ngày trước khi kiểm tra và nhận xe, kèm nguy cơ mất cọc và hủy đơn, là điều khoản “không công bằng và bất hợp lý”.

Điều khoản này, theo tòa, làm tăng gánh nặng tài chính cho khách hàng và hạn chế một quyền cơ bản của khách hàng trong giao dịch - quyền kiểm tra chất lượng xe.

Tòa cũng nhận định rằng việc Xiaomi kiên quyết yêu cầu thanh toán ngay, dù đã đồng ý hoãn sản xuất theo đề nghị của bà Lý, và trong khi bà chưa yêu cầu tiếp tục sản xuất, là trái với cam kết công khai của hãng và vi phạm nguyên tắc thiện chí. Việc khi đó Xiaomi tự ý sản xuất xe và thúc ép khách hàng thanh toán được xác định là hành vi vi phạm thỏa thuận bổ sung.

Do đó, tòa tuyên các điều khoản liên quan trong hợp đồng mua xe vô hiệu và buộc phía Xiaomi hoàn trả gấp đôi tiền cọc cho khách hàng.

Áp lực từ thị trường xe cũ, nguy cơ khách hủy đơn hàng loạt

Giá xe Xiaomi giảm mạnh trên thị trường xe đã qua sử dụng khiến nhiều người đặt trước quyết định bỏ cọc để mua xe cũ rẻ hơn. Điều này gây áp lực lớn lên Xiaomi, buộc hãng được cho là đang cân nhắc yêu cầu một số khách phải thanh toán sớm hơn, nhằm giảm thiểu rủi ro hủy đơn.

Căn nguyên của rủi ro này nằm ở mức cọc thấp của Xiaomi: 5.000 tệ (18,6 triệu đồng) cho mẫu SU7 và 20.000 tệ (74,4 triệu đồng) cho mẫu SU7 Ultra. Khoản cọc nhỏ giúp Xiaomi thu hút lượng lớn đơn đặt mua và tạo hiệu ứng “cầu vượt cung”, nhưng khi thị trường xe cũ lao dốc, hãng lại đối mặt nguy cơ mất trắng một lượng lớn đơn hàng do khách bỏ cọc hàng loạt.